Zaczynamy cykl poradników! Na początek mamy dla Was 20 praktycznych porad, które pomogą ulepszyć proces nagrywania i produkcji muzycznej. Oto one!
Proces nagrywania i produkcji muzycznej to dość złożony proces, obejmujący szereg działań, które prowadzą do stworzenia finalnego utworu muzycznego. Dziś mamy dla Was 20 porad, o których warto pamiętać!
1. Zawsze zostawiaj zapas dynamiki (headroom)
Przy ustawianiu poziomów wejściowych zadbaj o margines przynajmniej 6 dB na niespodziewane szczyty sygnału, np. przy głośniejszym uderzeniu werbla czy przysunięciu się wokalisty do mikrofonu. Ogólny poziom głośności można podnieść po nagraniu, a związany z tym wzrost poziomu szumów będzie pomijalny w kontekście całości.
2. Czy stereo jest zawsze lepsze od mono?
To, że można nagrać coś w stereo, nie oznacza, że zawsze trzeba to robić. Zastanów się przede wszystkim, jak chcesz umieścić dany instrument w docelowym miksie oraz jakiej techniki mikrofonowej wymaga źródło. Czy ta gitara akustyczna naprawdę musi być stereofoniczna, jeśli tak naprawdę gra tylko partię rytmiczną w tle? Czasami lepiej zawęzić ilość mikrofonów na źródle, aby uniknąć późniejszych problemów fazowych lub wyczerpujących procesów decyzyjnych podczas miksu.
3. Jeśli brzmi dobrze – zostaw tak, jak jest!
Nie martw się przesadnie o szczegóły techniczne ani o to, co mogą pomyśleć ci wszechwiedzący internetowi specjaliści i komentatorzy. Po prostu nagraj tak, jak uważasz i idź dalej. Często intuicyjne ustawienie brzmienia i pierwsze wykonanie danej partii bywają najlepsze, więc nie ma co filozofować. Najważniejsze jest doświadczenie, a im szybciej i więcej nagrywasz, tym więcej doświadczenia zdobędziesz.
Universal Audio SC-1: nowy mikrofon pojemnościowy z wtyczką Hemisphere!
4. Nie używaj sprzętu tylko dlatego, że go masz
Masz tonę nowych zabawek, które chcesz wypróbować? Świetnie! Tylko nie rób eksperymentów podczas nagrywania – szczególnie tyczy się to EQ i kompresorów/limiterów. Jeśli nie jesteś pewien, że dany procesor wpłynie dodatnio na zapisywany materiał, to nie przetwarzaj dźwięku na wejściu w sposób, którego później nie będziesz już mógł cofnąć.
5. Im krótszy, tym lepszy
Im krótszy jest analogowy tor sygnałowy, tym mniej w nim szumów i zakłóceń. Dlatego stosuj w nim jak najkrótsze i dobrej jakości przewody audio oraz jak najmniej elementów – najlepiej tylko te, które aktualnie są w użyciu, bo każde urządzenie w łańcuchu sygnałowym, nawet w trybie bypass, są potencjalnym źródłem problemów.
6. Prostota przede wszystkim
Unikaj stosowania zbyt dużej ilości mikrofonów na źródłach, wybieraj tylko te, które są potrzebne i brzmią razem dobrze. Im mniej mikrofonów, tym lepiej, a jeśli coś nie brzmi wystarczająco dobrze na początku, to nie zabrzmi dobrze później i nie naprawimy tego w miksie.
P1-M, P1-X i P1-Nano: nowe kontrolery DAW od Icon Pro Audio!
7. Pamiętaj o pre-produkcji!
Coś, o czym większość amatorów (a też i spora rzesza „profesjonalistów“) nie myśli. Zadaj sobie trochę trudu, aby zawczasu dopracować koncepcję, pomysły, aranżacje, dobór brzmień, czy nawet wybrać miejsce, w którym chcesz nagrywać. No i najważniejsze: przygotuj robocze demo! To znacznie ułatwi proces właściwego nagrywania.
8. Zadbaj o jakość u źródła
Upewnij się, że instrument, który będziesz nagrywać, jest przygotowany do gry, wyregulowany, nastrojony, ma świeże struny czy naciągi (lub – w przypadku wokalistów – świeży głos), a także nie ma żadnych usterek technicznych. Następnie sprawdź, jak brzmi w twoim pomieszczeniu i znajdź dla niego najlepsze miejsce, zanim przystawisz jakikolwiek mikrofon – a kiedy już to zrobisz, zacznij od jednego i nie sięgaj po następny, zanim ten pierwszy nie będzie brzmiał dobrze.
9. Nie porównuj mikrofonów w nieskończoność
O ile nie masz możliwości zrobienia tego na spokojnie przed sesją, nie poświęcaj zbyt dużo czasu na wybór i zmiany mikrofonów, gdy muzycy już są na miejscu i czekają na nagrania. Staraj się ograniczyć ilość technikaliów w odniesieniu do wykonawców, którzy przyszli tu tworzyć sztukę, a nie pisać pracę naukową z technik mikrofonowych.
10. Zachowaj dystans
Odległość między mikrofonem a źródłem ma decydujący wpływ na jego brzmienie w nagraniu. Możesz ulec pokusie, by przysunąć mikrofon naprawdę blisko w celu zmniejszenia wpływu pomieszczenia lub zwiększenia separacji od innych źródeł, ale pamiętaj o tzw. efekcie zbliżeniowym, objawiającym się podbiciem niskich częstotliwości, w wyniku czego dźwięk może stać się zbyt gruby i mulisty. Z drugiej strony, odsuwając mikrofon nieco dalej, możemy czasem uzyskać wrażenie naturalnej przestrzeni w nagraniu bez potrzeby dodawania efektów pogłosowych.
11. Dobra prowizorka nie jest zła
Czasem aby zredukować odbicia i rezonanse lub zwiększyć separację źródeł, warto sięgnąć po rozwiązania mniej profesjonalne, ale skuteczne: koce, materace, kołdry i dywany świetnie pochłaniają fale akustyczne, podczas gdy gęste, sztywne przedmioty, np. panele drewniane lub skrzynie transportowe, dobrze je odbijają i rozpraszają. Kluczem jest słuchanie rezultatów i ich modyfikacja aż do uzyskania pożądanego efektu.
12. Z filtrem czy bez?
High Pass Filter, czyli filtr górnoprzepustowy (alternatywnie nazywany też dolnozaporowym – ang. low cut), pomoże na wstępie odsiać niepotrzebne dźwięki i zakłócenia, takie jak tupanie nóg, hałas z ulicy, czy dudnienie wzmacniacza gitarowego lub perkusji za ścianą (lub co gorsza w tym samym pomieszczeniu). Jeśli twój mikrofon lub preamp ma taki przełącznik, włącz go – o ile oczywiście dane źródło samo w sobie nie zawiera istotnych informacji w dole pasma akustycznego!
13. Wykorzystaj kierunkowość
Charakterystyka kierunkowa mikrofonu może zadziałać na twoją korzyść, niezależnie od tego, czy chodzi o tłumienie innych dźwięków w pomieszczeniu, czy odbić od ścian i okien. Poznaj wykresy kierunkowe swojego mikrofonu (mikrofonów), aby zobaczyć, które kąty są najbardziej i najmniej czułe. To niesamowite, jak dużą separację można uzyskać w pomieszczeniu, zmieniając tylko kąt ustawienia mikrofonu.
14. Patrz na słupki
Miej w zasięgu wzroku i zerkaj co jakiś czas na wskaźniki poziomów, aby nie przegapić takich sytuacji jak przesterowanie preampu, wpadnięcie mikrofonu stopy perkusyjnej do bębna, stukanie stopą w statyw mikrofonu lub usterka elektryczna, powodująca niechciane zakłócenia… albo też braku sygnału na którymś z wejść z powodu awarii lub wypięcia kabla itp.
15. Uważaj na problemy fazowe
Używanie wielu mikrofonów zawsze będzie implikować niespójności fazowe, bo dźwięk źródła (w tym też źródeł sąsiadujących) będzie docierał do nich w różnym czasie, w zależności od odległości. Sztuką jest takie umiejscowienie mikrofonów względem źródła oraz siebie nawzajem, aby te rozbieżności zminimalizować lub wręcz wykorzystać na swoją korzyść (np. do eliminacji przesłuchów na perkusji). W pierwszej kolejności zaufaj swoim uszom i wykorzystaj przełączniki polaryzacji w mikrofonie, preampie, mikserze lub interfejsie audio. W razie wątpliwości możesz też nagrać jakiś fragment na próbę i porównać wykresy fali równoległych ścieżek w oprogramowaniu DAW.
16. Odsłuch, odsłuch, odsłuch
Niezależnie od tego, czy są to słuchawki, czy głośniki, wykonawca musi mieć najlepszy i najbardziej naturalny odsłuch siebie samego, jak i innych muzyków lub odtwarzanego podkładu – im lepiej będzie się słyszał, tym lepiej będzie grał. Ty jako realizator również potrzebujesz zaufanego systemu monitorowego, aby móc sprawnie wykonywać swoją pracę.
17. Mierz siły na zamiary
Zawsze będziesz chciał zrobić więcej, niż możesz, a więc warto zadbać o realistyczne plany i oczekiwania. Weź pod uwagę takie scenariusze, jak poprawki nagrań zespołu, dodatkowe dogrywki wokali czy solówek gitarowych, nieprzewidziane problemy techniczne (które prawie zawsze się zdarzą), przerwy na kawę i jedzenie, czy choćby spóźnienie któregoś z muzyków. Planując sesję, należy zarezerwować trochę czasu jako bufor bezpieczeństwa.
18. Tu i teraz
Od razu po nagraniu decyduj – samodzielnie lub wspólnie z muzykami – które wersje danych partii zostają zaakceptowane, a resztę wyrzucaj (lub ewentualnie zachowaj gdzieś jako „rezerwę“ w razie konieczności awaryjnej edycji, ale schowaj z głównego widoku sesji). Nie chcesz zostawiać tych decyzji na później, bo obciążą niepotrzebnie dalszy proces produkcji.
MiCreator: Ultra-elastyczny kieszonkowy system nagrywania od Austrian Audio
19. Etykiety, notatki, dokumentacja
Opisuj dokładnie pliki sesji oraz wszystkie ścieżki, włącznie z użytymi mikrofonami, korzystaj z markerów w programie DAW, aby zaznaczyć poszczególne części utworu lub miejsca wymagające szczególnej uwagi, możesz też skorzystać z funkcji notatek w DAW lub zewnętrznego notatnika, aby zapisać wszelkie istotne informacje na temat sesji, utworu, miksu. Warto też robić zdjęcia dokumentujące ustawienie mikrofonów i konfigurację sesji – nigdy nie wiadomo, kiedy te informacje mogą okazać się przydatne, a wybrane zdjęcia mogą zostać nawet użyte w materiałach promocyjnych czy to artysty, czy studia.
20. Kopia zapasowa – zawsze!
Realizatorzy nagrań dzielą się na tych, którzy robią backup i na tych, którzy będą go robić (po swojej pierwszej wpadce z utraconymi nagraniami). Upewnij się, że regularnie zapisujesz pliki projektu i tworzysz kopię zapasową na koniec każdej sesji. Kiedy opuścisz miejsce nagrywania, weź ze sobą kopię zapasową, albo upewnij się, że ktoś inny ma kopie nagranych plików.
